अमेरिकाको क्यालिफोर्नियामा लस एन्जलस क्षेत्र अहिले डरलाग्दो आगलागीको चपेटामा परेको छ। “पलिसेड्स फायर” र “इटन फायर” नामका मुख्य आगलागीहरूले हालसम्म ३५,००० एकडभन्दा बढी क्षेत्रफल जलाएको छ। यो आगलागीले धेरै जनजीवनलाई प्रभावित गरेको छ भने ठूलो मात्रामा आर्थिक तथा पर्यावरणीय क्षति पुर्याएको छ।
१. पलिसेड्स फायर
- यो आगलागीले १५०,००० भन्दा बढी मानिसलाई विस्थापित गराएको छ भने थप १६६,००० मानिसलाई सम्भावित खतरा रहेको छ।
- आगलागी नियन्त्रणमा ल्याउनका लागि प्रयास भइरहे पनि हालसम्म केवल ८% मात्र नियन्त्रणमा आएको छ।
- ११ जनाको मृत्यु पुष्टि भएको छ।
२. इटन फायर
- करिब १४,००० एकडमा फैलिएको यो आगलागी अझै ३% मात्र नियन्त्रणमा छ।
- यसले ६ जनाको ज्यान लिएको छ।
- हजारौं मानिस विस्थापित भएका छन्।
यो आगलागीका कारण क्यालिफोर्नियामा २० अर्ब डलरभन्दा बढीको बीमित क्षति हुने अनुमान गरिएको छ। धेरै मानिसहरूले आफ्नो घर पुनःनिर्माण गर्न कठिनाइ भोग्नुपर्ने देखिएको छ। यस विनाशकारी आगलागीमा समुदाय र चर्चित व्यक्तित्वहरूले सहयोगका लागि आह्वान गरिरहेका छन्।
बेलायती राजकुमार ह्यारी र उनकी पत्नी मेघन मर्केलले पीडितहरूसँग भेट गरी सहानुभूति प्रकट गरेका छन्। यसले मानवता र सहयोगको महत्त्वलाई पनि देखाएको छ।
अहिलेको युगमा प्राकृतिक विपत्तिहरूले संसारभर मानव जीवनमा ठूलो चुनौती सिर्जना गरिरहेका छन्। लस एन्जलसमा लागेको आगलागीले जनजीवन मात्र होइन, पर्यावरण र अर्थतन्त्रमा समेत गहिरो प्रभाव पारेको छ। यो घटनाले आगलागीजस्तो विपत्तिको सामना गर्न नयाँ प्रविधिहरू विकास गर्नु आवश्यक रहेको देखाएको छ।
आगलागीको नियन्त्रण कठिन किन छ?
- हावाको तीव्र बेगले आगो अझ फैलाउँछ।
- पानी र स्रोतहरूको अभाव।
- मानव जनशक्तिले सीमित समय र स्रोतमा मात्र काम गर्न सक्छ।
- ठूला जंगल क्षेत्र र दुर्गम स्थानहरूमा आगलागी नियन्त्रणमा चुनौती।
वर्तमान उपायहरूका सीमा
- अग्नि नियन्त्रक (firefighters) ले जोखिमपूर्ण परिस्थितिमा आफ्नो जीवन खतरामा राख्नुपर्छ।
- हाल प्रयोग भइरहेका हेलिकप्टर, पानी फ्याँक्ने विमानहरू, र मानवीय प्रयासहरूले कहिलेकाहीँ प्रभावकारी परिणाम दिन सक्दैनन्।
आगलागी नियन्त्रणका लागि भविष्यमा आवश्यक उपायहरू
१. रोबोट र स्वचालित प्रणालीको उपयोग
- फायरफाइटिंग रोबोटहरू:
भविष्यमा, अत्याधुनिक प्रविधि भएका रोबोटहरू विकास गरिनुपर्छ जसले उच्च तापमानमा पनि आगो नियन्त्रण गर्न सक्छ। यी रोबोटहरू दुर्गम र खतरनाक क्षेत्रमा पठाउन सकिन्छ।- यी रोबोटहरूमा सेन्सर हुनेछ, जसले आगोको स्थान र यसको फैलावट पत्ता लगाउँछ।
- आगो निभाउनको लागि फोम, पानी, र विशेष रसायनको प्रयोग गर्न सकिनेछ।
२. जलवायु-मैत्री प्रविधि
- आगो फैलिन नदिन, हरियाली क्षेत्र थप्ने, तथा भूमिगत पानी स्रोतहरूको व्यवस्थापन गर्ने।
- इको-फ्रेन्ड्ली फायरफाइटिंग उपकरणहरू विकास गर्नुपर्नेछ।
३. फायर-रेसिस्टेन्ट संरचना निर्माण
- भवनहरूमा आगो प्रतिरोधी सामग्रीको प्रयोग अनिवार्य बनाउनु।
- जंगल नजिकका क्षेत्रमा आगो प्रतिरोधी तारबार तथा विशेष संरचना निर्माण।
आगलागी एउटा गम्भीर प्राकृतिक समस्या हो, जसले मानव सभ्यता र पर्यावरणलाई गहिरो असर पुर्याउँछ। यस आगलागीले मौसम परिवर्तन, वातावरणीय असन्तुलन, र मानवीय चुकका गहिरा असरहरू देखाएको छ। यो घटना केवल क्यालिफोर्निया वा अमेरिकाको मात्र समस्या होइन, यो ग्लोबल वार्मिङको दुष्परिणामको प्रत्यक्ष उदाहरण हो। नेपालजस्तो प्राकृतिक विपत्तिप्रति संवेदनशील देशले पनि यसबाट पाठ सिक्न आवश्यक छ। विपद् व्यवस्थापन र रोकथामको रणनीति दिगो र प्रभावकारी बनाउनका लागि आजको दिनमा विश्वले एकजुट भएर कदम चाल्नु पर्छ।
